Árbore

O carballo representa o lugar onde brota ou xermina case toda a sacralidade en Galicia, e de maneira especial as carballeiras. Non che é unha árbore calquera e todo aquel que teña estado nunha carballeira poderá intuir perfectamente o valor sagrado deste lugar.

O carballo é a árbore da luz, non solamente porque nel podes atopar a rama de ouro que che permitirá atravesar o inframundo con seguridade, parece lóxico que seña o carballo a árbore máis representativa de Galicia, terra que fai fronteira co alén, o mundo dos mortos, e para o cal hai que estar convenientemente preparado. Pero é que ademáis o home deuse conta moi pronto de que o carballo atraía de maneira particular ao raio, cousa que tamén lle procurou un carácter divino a esta árbore, xa que o raio é símbolo de bendición, como case todo o que cae do ceo e que ten esa capacidade de abrir unha semente de luz enterrada no fondo do ser humano.

A árbore vinculase especialmente co simbolismo da cruz, conta a lenda que a madeira coa que foi feita a cruz do martirio de Cristo procedía da árbore da ciencia situada no xardín do Edén. E do mesmo xeito que atopamos na cruz o simbolismo invertido da cruz de Pedro, martirizado cabeza abaixo, na árbore parecería que ainda se fai máis evidente este simbolismo do invertido, do reflexo, en tódolos seus significados, tanto como aquilo que reproduce, amosa ou pon de manifesto outra cousa, como o de escintileo, brillo ou fulgor, que nos transporta a esas mazás de ouro do xardín das Hespérides e que relacionan a árbore coa luz e o fulgor do sol. Vida e luz poderían ser case que sinónimos, bastante extendido está este simbolismo do alumeamento ou o dar a luz.

Antigamente, os templos levantábanse en lugares nos que xa previamente se daban unhas condicións específicas que facilitaban o encontro coa divinidade. Hai estudios que falan acerca da orixe etimolóxica do topónimo da Ribeira Sacra e dinnos que quizás o nome fixera referencia aos "robledales" e non á ribeira. A árbore parece reunir en si mesma esa idea de “o que é arriba é abaixo”. As súas raíces son como ramas e as súas ramas como raíces, pero cal é o reflexo de cal?

As cualidades da árbore están especialmente vinculadas coas da visión, pois en certa medida o invisible da árbore faise patente a través da sua parte visible e parecera que, sendo a mesma, ten o poder de facernos ver, cada vez que a miramos, diferentes árbores. Tampouco é casual que fora sentado ao pé dunha árbore como Buda alcanzou a iluminación.

No libro da Apocalipse de San Xoán podemos ler estas palabras:

" Eu son a raíz e a descendencia de David, o luceiro resplandecente da mañá.»

Este vínculo de Cristo coa raíz evocanos á orixe e o principio da vida, o principio polo cal crece e brota a vida, un principio oculto (ou olvidado)… e por iso é que tantas veces olvidamos tamén que unha árbore non é solamente o que vemos en apariencia, do mesmo xeito que olvidamos tras a caída da alma e de ter bebido das augas do río Leteo. Tamén a semente cae na obscuridade da terra para xerminar e dar fruto.

É curiosa a dualidade entre as dúas árbores do paraíso, como se éstas foran novamente unha o reflexo da outra, como si a árbore do coñecemento fixera referencia máis ben á apariencia de coñecemento e a tentación que podería supoñer deixarse seducir pola crenza de que seña éste o verdadeiro coñecemento: o que divide o mundo entre ben e mal. A árbore da ciencia é por tanto un perigo (por ser un reflexo e non a verdadeira) á vez que un camiño para chegar á verdade. E a pesar de que non había ningunha prohibición no Edén con respecto á árbore da vida, a tentación do coñecemento do ben e do mal impediu ao ser humano acceder á verdade.